Mobiliteit is het vermogen van een ledemaat om te kunnen bewegen door het hele bewegingsbereik heen. Dit is niet te verwarren met flexibiliteit, wat simpelweg de lengte van een spier inhoudt. Mobiliteit is een gecontroleerde, vrijwillige beweging door het hele functioneringsbereik van beweging heen. Mobiliteitstraining is het proces waarin je werkt aan vergroting van de mobiliteit van één of alle gewrichten. Hierdoor verminder je de kans op onbalans en daarmee de kans op blessures. Het levert je veel voordelen op als je je ledematen door hun respectievelijke bewegingsbereik kunt bewegen en het helpt je beter bewegen, tijdens je dagelijkse activiteiten of tijdens sporten.
Door je dagelijkse activiteiten, maar ook door blessures of sporten kan het bewegingsbereik van een gewricht verslechteren tot wat een aangetast gewricht wordt genoemd. Om je te beschermen tegen deze kwetsbaarheid gaat je lichaam compenseren rond dat gewricht of zelfs ook op andere plaatsen in je lichaam, wat er weer voor zorgt dat je daar blessuregevoeliger wordt. Een aangetast gewricht kan zelfs zorgen voor pijn in andere, ongerelateerde delen van je lijf! Gewrichtsmobiliteitstraining stimuleert de aanmaak en circulatie van gewrichtsvloeistof. Gewrichten worden niet direct van bloed voorzien, dus ook niet van voeding. Wanneer je de aanmaak en circulatie van gewrichtsvloeistof verhoogt, dan vergroot je ook de doorstroom van vloeistof in het gewricht, wat zowel zorgt voor voeding als voor de afvoer van afvalstoffen in het gewricht.
Nu je weet wat mobiliteitstraining doet en waarom het belangrijk is, is de vraag hoeveel moet je doen, en of je het überhaupt moet doen? Sommigen zeggen dat je het dagelijks moet doen, anderen zeggen wekelijks, en weer anderen zeggen nooit. Om eerlijk te zijn, mobiliteitstraining is iets wat in je dagelijkse work-outprogramma toegevoegd kan worden, indien gewenst. Als jij problemen hebt met gewrichtsmobiliteit, waardoor jij niet ieder gewricht door zijn volledige bewegingsbereik kunt bewegen, dan is het verstandig om mobiliteitstraining toe te voegen aan je work-outprogramma. De mate waarin je beperkingen hebt in je bewegingsbereik, bepaalt de hoeveelheid werk die je in je mobiliteitstraining moet stoppen. Als je gewrichtsbeweging ernstig is beperkt, dan kan het nodig zijn dat je iedere dag voor je work-out wat oefeningen doet. Als je weer volledig kunt bewegen dan kun je volstaan met een paar keer per week en uiteindelijk kun je naar wekelijks, of naar wat er nodig is. Als jij geen problemen hebt om al je gewrichten door hun bewegingsbereik heen te bewegen, hoef je geen mobiliteitstraining te doen, maar het zou niet verkeerd zijn als je het wel deed. Als je het niet nodig vindt om mobiliteitstraining onderdeel te maken van je work-out, blijf dan wel goed kijken naar de uitlijning van je lijf en dat je geen onbalans in je spieren krijgt. Zodra je merkt dat je mobiliteit afneemt, ga dan pro-actief aan de gang met mobiliteitstraining om een mogelijke kans op blessure van dat gewricht of elders in de kinetische keten te voorkomen.
Hoe ziet mobiliteitstraining er uit? Mobiliteitstraining voor gewrichten gebruikt meestal schuimrollen, speciale mobiliteitsoefeningen en rekken en strekken. Rollen met schuimrollen wordt ook zelf-myofasciale release genoemd. Dat is een duur woord voor zelfmassage. Het gebruik van schuimrollen helpt bij het losmaken van de aanhechtingen van fascia (bindweefsel) rond de spieren en het vergroot je gewrichtsmobiliteit, plus het geeft je optimale spiersamentrekking. Hoe stijver de spieren zijn rond een gewricht, hoe minder mobiel dat gewricht zal zijn, dus door te rollen met behulp van een schuimrol kun je snel een eenvoudig je gewrichtsmobiliteit verbeteren. Je kunt oefeningen met de schuimrol onderdeel maken van het begin van je work-out, van je warming-up, en je kunt ze elke dag doen om je mobiliteit te vergroten of te onderhouden. Mobiliteitsoefeningen zijn oefeningen die de spieren, pezen en het gewricht door hun hele bewegingsbereik heen halen. Als je deze oefeningen doet is het belangrijk om ze met heel veel beheersing uit te voeren. Er zijn veel verschillende oefeningen voor mobiliteitstraining, die allemaal specifiek bedoeld zijn voor een bepaald gewricht. Je hebt bijvoorbeeld muur “slides”, waarbij je langs de muur glijdt om je schoudermobiliteit te verbeteren, of been “swings” om je heupmobiliteit te stimuleren. Mobiliteitsoefening zijn fantastisch aan het begin van je work-out of zelfs als een op zichzelfstaande work-out. Rekken en strekken na een work-out is ook een manier om de spieren die om het gewricht heen zitten op te rekken, waardoor je je gewricht weer volledig kunt bewegen.
Gewrichtsmobiliteit is superbelangrijk voor atleten, voor mensen die regelmatig sporten, maar ook voor mensen die mobiliteitsklachten hebben als gevolg van hun werkplek. Mobiliteitstraining is een geweldige vorm van opwarmen voordat je gaat trainen, want het helpt niet alleen om onbalans aan te pakken en de kans op blessures te verkleinen, maar ook om je work-out te verbeteren omdat je je gewrichten veel beter door hun bewegingsbereik kunt bewegen. Mobiliteitstraining is misschien niet wat voor iedereen, maar het is wel een geweldig instrument of de gezondheid van je gewrichten op peil te houden. Dus doe eens wat mobiliteitsoefeningen voor je volgende trainingen en merk dat je work-out beter gaat!